Nhìn bề ngoài, việc nhận biết một loại hình chính phủ (thể chế nhà nước) trông dễ dàng. Nhiều người cho rằng Hoa Kỳ là một nước dân chủ trong khi đó Liên Xô cũ là một thể chế độc tài. Tuy nhiên, Kopstein và Lichbach tranh luận rằng việc xác định một chế độ là khó khăn. Việc định nghĩa một dạng chính phủ đặc biệt phức tạp khi cố gắng xác định những yếu tố cơ bản của dạng chính phủ đó. Có những điểm khác biệt giữa việc có thể xác định dạng chính phủ và việc xác định những đặc tính cần thiết của dạng chính phủ đó. Ví dụ như, việc cố gắng nhận dạng những đặc tính căn bản của một thể chế dân chủ đó là việc bầu cử. Tuy nhiên, công dân của hai nước Liên Xô cũ và Mỹ đều bỏ phiếu để chọn ra ứng cử viên cho những công chức nhà nước họ. Rắc rối xuất hiện khi so sánh như vậy là nhiều người dường như không chấp nhận nó bởi vì nó không xác thực. Khi nhiều người không chấp nhận đánh giá rằng Liên Xô cũ cũng dân chủ như Mỹ thì sự hữu dụng của khái niệm đó bị xói mòn. Trong khoa học chính trị, đã có một mục tiêu lâu dài để tạo ra hệ thống các loại hình hay nguyên tắc phân loại các chính thể bởi vì hệ thống các loại hình chính trị không rõ ràng cho lắm [3]. Điều này đặc biệt quan trọng trong lĩnh vực khoa học chính trị và các mối quan hệ quốc tế. Một ví dụ quan trọng về một cuốn sách đã cố gắng làm như vậy là Polyarchy (Nhà nước của mọi người dân) của Robert Dahl's (Đại học Yale ấn hành (1971).

Một cách tiếp cận khác là xem xét kỹ lượng bản chất tự nhiên của các đặc tính được tìm thấy trong mỗi chế độ. Trong ví dụ về Hoa Kỳ và Liên Xô, cả hai đều có các cuộc bầu cử nhưng có sự khác nhau quan trọng của hai chế độ này là Liên Xô chỉ là nhà nước đơn đảng, các đảng khác đều bị đặt ngoài vòng pháp luật. Trái lại, Mỹ có một nhà nước đa đảng (lưỡng đảng) hiệu quả với các đảng chính trị được quy định nhưng không bị cấm. Một nhà nước được xem là dân chủ đại nghị (như Canada, Ấn Độ hay Mỹ chẳng hạn) đều có các phương thức cho: một mức độ dân chủ trực tiếp dưới hình thức trưng cầu dân ý và dân chủ thảo luận dưới hình thức các thủ tục mở rộng cho việc tu chính hiến pháp.

Một điều phức tạp khác nữa là số hệ thống chính trị khởi nguồn như các phong trào kinh tế xã hội và sau đó được đưa vào các chính quyền bởi các đảng chính trị nào đó và tự đặt tên mình theo các phong trào đó.

• Có lẽ một ví dụ điển hình được trích dẫn nhiều nhất về hiện tượng đó là phong trào cộng sản. Đây là một ví dụ ở những nơi hệ thống chính trị thành công đi chệch ra từ các ý thức hệ kinh tế xã hội mà họ đã phát triển nên. Điều này cũng có nghĩa là các đảng viên của các ý thức hệ đó thực chất đối kháng với các hệ thống chính trị liên minh với họ. Ví dụ như, các nhà hoạt động tự cho là những người Trotskyist hay cộng sản thường phản đối với những nước cộng sản ở thế kỷ 20.
• Đạo Hồi cũng thường bao gồm tập hợp các phong trào có liên hệ mật thiết với các thể chế nhà nước. Thật ra, nhiều quốc gia trong thế giới Hồi giáo thường dùng thuật ngữ Islamic trong quốc hiệu của mình. Tuy nhiên, những chính phủ này trong thực tế khai thác phạm vi các cơ chế quyền lực khác nhau (như nợ và kêu gọi cho chủ nghĩa dân tộc). Điều này có nghĩa là không có một hình thức chính phủ đơn nhất nào có thể được mô tả là chính phủ Hồi giáo.
• Những nguyên tắc căn bản của nhiều phong trào phổ biến khác cũng có liên hệ mật thiết với thể chế nhà nước mà các phong trào đó ủng hộ và sẽ giới thiệu đến nếu họ lên nắm quyền như dân chủ bioregional là một trụ cột của ý thức hệ Xanh (Green politics).